Dubbeldiagnose

Personen met een verstandelijke beperking en bijkomende geestelijke gezondheidsproblemen

Psyche zet in op betere lokale en Vlaamse samenwerkingsafspraken en meer continuïteit van zorg voor personen met een verstandelijke beperking en bijkomende geestelijke gezondheidsproblemen. Dat omvat verstandelijke beperking en bijkomende psychische, psychiatrische en/of gedragsproblemen, verder afgekort als ‘dubbeldiagnose’. 

Gepaste zorg voor personen met dubbeldiagnose is een uitdaging waarbij meestal meerdere partners intersectoraal betrokken zijn. Betere samenwerkingsafspraken leiden tot meer gedeelde zorg. De procesbegeleiders ondersteunen deze samenwerking, zowel lokaal, met in iedere regio een samenwerkingsverband, als overkoepelend op Vlaams niveau, via de Vlaamse Intersectorale Stuurgroep.

Het doel van de procesbegeleiding is om de complementaire expertise binnen zowel de ggz als de VAPH te versterken en meer continuïteit van zorg te bereiken, en zo de levenskwaliteit van personen met dubbeldiagnose te verhogen.

Onze doelstelling: levenskwaliteit voor personen met dubbeldiagnose

Personen met dubbeldiagnose streven, net als ieder ander, levenskwaliteit na. De eigenheden van hun problematieken maken dit in meer of mindere mate complex.

Enerzijds kunnen deze personen door hun beperkte cognitieve, communicatieve en emotionele vaardigheden moeilijk de problemen verwoorden die ze in hun dagelijkse leven tegenkomen. Hieruit kunnen gedragsproblemen ontstaan.

Anderzijds lijkt het erop, ondanks dat personen met een handicap recht hebben op toegang tot zorg, en ondanks de tendens van vermaatschappelijking van de zorg, dat personen met dubbeldiagnose nog steeds moeilijk toegang verkrijgen tot de diensten waaraan ze behoefte hebben.

“Ondanks het feit dat mensen met een verstandelijke beperking drie tot vijf keer meer kans hebben tot het ontwikkelen van psychische problemen, botst deze doelgroep soms op de grenzen van de toegankelijkheid van de reguliere geestelijke gezondheidszorg.”

(Došen, 2005)

De Vlaamse Intersectorale Stuurgroep Dubbeldiagnose ontwikkelde een gemeenschappelijke visie op kwaliteitsvolle zorg voor personen met dubbeldiagnose. Het charter met principes voor zorginhoud en zorgorganisatie, alsook aanbevelingen, lees je hier.

Vlaamse en provinciale overlegstructuren

Personen met dubbeldiagnose vormen een omvangrijke heterogene groep die verschillende sectoren en zorgvormen aanbelangt. Intersectorale afstemming, samenwerking en expertisebevordering zijn dus cruciaal om gepaste ondersteuning en/of zorg te bieden.

Om deze doelstellingen te bereiken, ontwikkelden partners zowel provinciale netwerken/zorgcircuits als Vlaamse overlegstructuren. In de Vlaamse Intersectorale Stuurgroep Dubbeldiagnose komt alles samen: regionaal en Vlaams, expertiseontwikkeling en gezamenlijke samenwerkingsinitiatieven, werkveld en beleid. Lees verder onder het schema.

De Vlaamse Intersectorale Stuurgroep Dubbeldiagnose

De Vlaamse Intersectorale Stuurgroep Dubbeldiagnose (VISDD) werd in 2021 opgericht op initiatief van Psyche (toen VLOGG). De VISDD staat in voor bovenregionale intersectorale opvolging van de doelgroep (jong)volwassenen met dubbeldiagnose. Psyche biedt procesbegeleiding aan.

Doelstellingen 

De doelstellingen van de VISDD zijn, over sectoren en regio’s heen: 

informeren en expertiseontwikkeling:
- expertise bevorderende initiatieven zoals studiedagen, webinars, vormingen, artikels… m.b.t. de doelgroep bekendmaken en ook zelf (mee) organiseren voor bv. (toekomstige) veldmedewerkers, huisartsen, psychiaters 
afstemming, verknoping en samenwerking: 
- het overzicht van lopende en nieuwe ontwikkelingen houden, op elkaar afstemmen en terugkoppelen naar het werkveld en het beleid, met aandacht voor andere sectoren waar personen met dubbeldiagnose terechtkomen, zoals onderwijs, justitie, welzijn, enz.  
- samen intersectorale initiatieven nemen en opzetten 
beleidsvoorbereidend en -sturend werk, samen beleid maken: 
- data die in verschillende sectoren al geregistreerd worden, verzamelen en aanleveren voor analyse 
- knelpunten bundelen en noodzakelijke oplossingen bedenken 
- met het beleid aanbevelingen formuleren en omzetten in de praktijk

Samenstelling

De VISDD bestaat uit: 

één GGZ-partner en één VAPH-partner vanuit elk provinciaal netwerk/zorgcircuit dubbeldiagnose (kruisbestuiving regionaal-Vlaams) 
één PhD Huisartsgeneeskunde 
één zorgtrajectcoördinator vanuit de intersectorale zorgnetwerken (perspectief transitieleeftijd) 
één afgevaardigde van het Vlaams overleg consulentenwerkingen en outreach dubbeldiagnose 
regionale procesbegeleiders Psyche

Om de beoogde doelstellingen te bereiken, wenst de stuurgroep uit te breiden met afgevaardigden van de federale overheid VAPH en GGZ, en raadgevers van het kabinet. 

Via werk- of themagroepen wordt er afgetoetst met andere sectoren zoals onderwijs, justitie, welzijn, enz. 

 Contactpersoon: joke.jonckiere@psyche.be

Frequentie

De VISDD komt 4x per jaar samen. Daarnaast zijn er tijdelijke thema- of werkgroepen die volgens afgesproken frequentie bijeenkomen om concrete acties uit te werken. 

Regionale intersectorale samenwerkingsverbanden

Psyche ondersteunt regionale samenwerkingsverbanden tussen hulp- en dienstverleningspartners uit de sectoren VAPH en GGZ. De procesbegeleiders zetten, afhankelijk van de plaatselijke noden, hun schouders onder het uitbouwen of het versterken van deze regionale zorgcircuits met vertegenwoordiging uit beide sectoren.

In de schoot van deze tafels zoeken ze samen met de partners op het terrein naar samenwerkingsafspraken die een verschil maken voor cliënten uit deze doelgroep. Partners krijgen hier een forum om elkaar beter te leren kennen, doorverwijs- of samenwerkingsafspraken te maken of nieuwe intersectorale initiatieven te nemen.